22.05.2024 Pieprzyki na ciele
Pieprzyki zaliczamy do znamion barwnikowych. Są generalnie niegroźne, lecz powinny zostać obejrzane przez dermatologa, który podczas wywiadu lekarskiego i badania dermatoskopem wykluczy złośliwość zmian. Pomylenie pieprzyka z czerniakiem może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia pacjenta. Czym się różni pieprzyk od czerniaka?
Pieprzyk – co to?
Pieprzyki na ciele są to znamiona barwnikowe, które powstają w wyniku namnażania się komórek barwnikowych skóry, czyli melanocytów pod wpływem promieniowania UV. Te znamiona mogą być wrodzone lub nabyte. Pieprzyki łagodne nie wymagają interwencji lekarskiej i mogą nam towarzyszyć nawet przez całe życie. Jednak pieprzyki atypowe, cechujące się asymetrycznym kształtem, poszarpanymi brzegami czy zmiennym kolorem mogą być złośliwe – mamy do czynienia wówczas z czerniakiem. Znamiona barwnikowe w języku potocznym określane są pieprzykami.
Wrodzone znamiona barwnikowe wyróżniają się okrągłym kształtem i jednolitą barwą. Małe znamiona są niegroźne, przy większej średnicy, ryzyko wystąpienia czerniaka wzrasta o 40%. Dlatego wszelkie zmiany, zarówno te wrodzone, jak i nabyte na skutek promieniowania UV należy regularnie konsultować z dermatologiem.
Pieprzyki – przyczyny powstania
Etiologia przypadłości nie jest do końca poznana, dlatego wyróżniamy wiele czynników sprzyjających. W literaturze przedmiotu za przyczyny znamion barwnikowych uznaje się mutację podczas syntezy białek. O powstaniu pieprzyków decydują często uwarunkowania genetyczne. Pieprzyki i inne znamiona barwnikowe powstają na drodze nieprawidłowego rozkładu w skórze melaniny. Melanina jest pigmentem odpowiedzialnym za kolor włosów i tęczówek. Pieprzyki powstają na skutek działania promieni słonecznych, które stymulują melanocyty do produkcji melaniny. Działanie czynników chemicznych, zaburzenia endokrynologiczne, mechaniczne urazy skóry – to czynniki sprzyjające pojawianiu zmian barwnikowych na skórze.
Pieprzyki i znamiona barwnikowe
– objawy
Zmiany mogą wrodzone, czyli towarzyszą pacjentowi od urodzenia. Wówczas przybierają postać plam wystających ponad powierzchnię skóry, o średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Mają okrągły lub owalny kształt o brodawkowatej lub guzkowatej powierzchni i jednolitym zabarwieniu. Cechują się barwą – od jasno do ciemnobrązowej. Powstają pomiędzy 5 a 24 tygodniem ciąży i towarzyszą pacjentowi przez całe życie. Występują w różnych miejscach ciała – najczęściej na tułowiu.
Znamiona barwnikowe nabyte powstają pod wpływem czynników zewnętrznych (genetycznych i środowiskowych). Przybierają kolor od jasno do ciemnobrązowego, wyróżnia je gładka powierzchnia, a ich średnica jest mniejsza niż 6 mm. Zlokalizowane są we wszystkich partiach ciała. U dzieci występują we wzorze globularnym, a u dorosłych – siateczkowym. Leczenie zmian nabytych odbywa się tylko w wyniku wykrycia czerniaka po przeprowadzonym badaniu dermatoskopem. W innych przypadkach zmiany są niegroźne i nie wymagają interwencji.
Rodzaje znamion barwnikowych
Znamiona błękitne charakteryzują się stalowo niebieskim zabarwieniem i gładką powierzchnią. Znamiona błękitne mają występują w 4 podtypach, jednak najbardziej groźnym jest zmiana złośliwa, która de facto jest czerniakiem. W przypadku znamienia błękitnego bardzo ważna jest diagnostyka, ponieważ jest to jedna z najczęściej różnicowanych z czerniakiem zmian barwnikowych.
Znamię Suttona
Choć występuje u 1% populacji, to najczęściej pojawia się u dzieci i nastolatków, a średnia żywotność zmiany wynosi 15 lat. Znamię Suttona charakteryzuje się tym, że otoczone jest obszarem skóry odbarwionej, która jest wywołana reakcją immunologiczną.
Znamię Spitz
Przybiera postać guzka lub grudki. Jego jasnoróżowa czy ciemnoczerwonobrązowa barwa jest łatwa do zauważenia. Znamię Spitz najczęściej występuje u pacjentów przed 12 rokiem życia – na kończynach lub twarzy. Znamię jest określane czerniakiem młodzieńczym. Podczas diagnostyki bardzo trudno jest rozróżnić znamię Spitz od czerniaka.
Znamię Reeda
Złożone z komórek wrzecionowatych znamię wyróżnia się płaskim kształtem. Znamię przyjmuje ciemnobrązowy lub czarny kolor, a jego dermatoskopowy obraz przypomina wybuch gwiazdy.
Diagnostyka – dermatoskopia
Diagnostyka opiera się na dermatoskopii przeprowadzanej u dermatologa. Jest to przyrząd umożliwiający oglądanie zmian nawet w 15-krotnym powiększeniu i ze specjalnym oświetleniem. Dermatolog ogląda dokładnie wszystkie zmiany barwnikowe i pieprzyki na ciele poprzez przyłożenie aparatu do skóry. Dermatoskop umożliwia ocenę asymetrii zmian skórnych i ich barwy. Powodem do niepokoju jest fakt, gdy obecne zmiany nagle zmieniają wygląd lub zaczynają krwawić. Zmiany, co do których zachodzi podejrzenie nowotworu, są nieregularne, o nieregularnych brzegach, mają niejednolity kolor i wypukłą powierzchnię. Nagłe powiększenie się pieprzyka także jest powodem do niepokoju. Dermatoskopia pozwala na wnikliwą obserwację zmian i postawienie diagnozy. Stałe wizyty u dermatologa umożliwiają fotografowanie pieprzyków i określenie, czy zmiany nie ewoluują w kierunku czerniaka.
Leczenie – chirurgiczne usunięcie pieprzyka
i terapia laserem frakcyjnym CO2
Zmian barwnikowych nie leczy się farmakologicznie – po konsultacji lekarskiej, gdy występują wskazania, dokonuje się chirurgicznego wycięcia pieprzyka lub znamienia barwnikowego. W naszej klinice medycyny estetycznej w Warszawie zabieg chirurgicznego usuwania pieprzyków odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Wycięcie pieprzyka skalpelem odbywa się z marginesem bezpieczeństwa. Dzięki poddaniu wycinka zmiany badaniu histopatologicznemu możemy określić, czy jest ona złośliwa. Pacjentowi zakłada się szwy chirurgiczne, a pamiątką po ingerencji jest blizna. Znamię złośliwe także wymaga wycięcia wraz z marginesem zdrowych tkanek. Wczesne wykrycie czerniaka zwiększa szansę na wyleczenie. W razie zaawansowanego stadium konieczne jest dalsze leczenie pod kontrolą onkologa.
W naszej klinice medycyny estetycznej oferujemy także laserowe usuwanie pieprzyka laserem frakcyjnym CO2. Światło lasera prowadzi do destrukcji zmiany poprzez odparowanie narośli skórnej bez krwawienia. Stymulacja tkanki do produkcji nowego kolagenu sprawia, że po jakimś czasie skóra odbudowuje się bez postawienia blizny.
Sprawdź także: kwas hialuronowy i toksyna botulinowa.
Piśmiennictwo
Kowalska-Olędzka, L. Rudnicka, Znamiona barwnikowe i czerniak u dzieci, [w:] Pediatria po dyplomie, Vol. 15 Nr 3, Czerwiec 2011.
Didkowska J, Wojciechowska U, Tarkowski W, Zatoński W. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2009 roku. Centrum Onkologii-Instytut 2011.
